İklim Kanunu Nedir? Türkiye, İklim Kanunu ile Yeşil Geleceğe Hukuksal Adım Atıyor

İklim Kanunu, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelesini hukuki temele oturtan ilk kapsamlı yasal düzenlemesidir. Bu kanun, Paris Anlaşması kapsamında belirlenen küresel hedeflere ulaşmak, sera gazı emisyonlarını azaltmak ve 2053 net sıfır karbon hedefi doğrultusunda ülkenin yol haritasını oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.

Kanunun Amaçları Nelerdir?

Sera gazı emisyonlarının azaltılması
Türkiye’nin karbon salımını kontrol altına almak, sektörlere göre azaltım hedefleri koymak ve sanayiden ulaşıma tüm alanlarda karbon yönetimini zorunlu kılmak.

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurmak
Sanayi tesislerinin belirlenen sera gazı salım sınırlarını aşmaması için karbon izni/ruhsatı almalarını ve emisyon haklarını ticarete konu etmelerini sağlayan sistem.

Net sıfır hedefini yasal hale getirmek
Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefini yalnızca taahhüt değil, bağlayıcı bir yasal zorunluluk haline getirmek.

Yerel ve ulusal iklim kurullarının oluşturulması
Her ilde valilik başkanlığında kurulacak İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları ile yerel eylem planlarının hazırlanması.

Yeşil finansman ve yatırım teşvikleri

Sürdürülebilir yatırımları desteklemek için “Türkiye Yeşil Taksonomisi” oluşturulması.

Kanunun İçeriğinde Neler Var?
Başlık İçerik
Genel Hedef İklim değişikliğiyle mücadele, adaptasyon, düşük karbonlu kalkınma
Sera Gazı Yönetimi Ölçüm, raporlama, doğrulama zorunluluğu
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Karbon piyasasının kurulması
Karbon Sınır Düzenleme Mekanizması (CBAM) İthal ürünlerin karbon ayak izi denetimi
Yerel Kurullar Her ilde iklim kurulları
Cezai Hükümler Kurallara uymayanlara idari para cezaları

İklim Kanunu; Türkiye’nin sera gazı azaltım hedeflerini, karbon ticaret sistemini, yerel yönetimlerin sorumluluklarını ve yeşil finansman sistemini bir araya getiren çerçeve yasadır.

Bu kanun ile Türkiye, iklim değişikliğine karşı ulusal ve uluslararası yükümlülüklerini yerine getirirken, yeşil ekonomiye geçişini hızlandırmayı amaçlıyor.

 

Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı hedefleyen ilk kapsamlı yasal adımı atıyor. Meclis’te uzun süredir tartışılan İklim Kanunu Teklifi, hem çevre hem de ekonomik dönüşümleri destekleyen yenilikçi düzenlemeler içeriyor.

 

 Kanunun Temel Boyutları

2053 Net Sıfır Emisyon Hedefini Yasal Güvenceye Alıyor

Kanun, ulusal stratejileri, sera gazı azaltımlarını ve uyum planlarını merkezileştirerek, net sıfır hedefini bağlayıcı hale getiriyor

 

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Kuruluyor

Sanayi, enerji ve ulaştırma başta olmak üzere büyük emisyon yaratan işletmeler, 2026'da başlayacak pilot, 2027–2034 dönemini kapsayan tam uygulama süreciyle karbon izni almak zorunda hale geliyor

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) Entegrasyonu

İthal ürünlerin karbon ayak izi denetlenerek karbon sızıntısı önlenmek isteniyor

Türkiye Yeşil Taksonomisi ve Yeşil Finansman

Sürdürülebilir yatırımlar teşvik edilecek, karbon piyasasından elde edilen gelirlerle yeşil dönüşüm desteklenecek

 

İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları Oluşturuluyor

Her ilde valinin başkanlığında eylem planları hazırlanacak yerel kurullar kurulacak

 

Eğitim, Biyoçeşitlilik ve Afet Yönetimi Yaklaşımları

Müfredatlara iklim eğitimi ekleniyor; şehirler, tarım, su ve afet yönetiminde doğa temelli çözümler öne çıkıyor .

 

Yaptırımlar ve Denetimler

Emisyon raporlaması yapmayanlara 500 bin – 5 milyon TL; ozon tabakasını ihlal edenlere ise 2,5 milyon TL'ye kadar ceza uygulanacak

 

Meclis Süreci ve Zaman Çizelgesi

Sunum: 20 Şubat 2025 – AK Parti tarafından Meclis’e sunuldu 

Komisyon Onayı: 4 Mart 2025 – Çevre Komisyonu kabul etti . 

Geri Çekilme & Revizyon: 15 Nisan 2025 – Muhtemel revizyonlar nedeniyle geri çekildi 

Genel Kurul Görüşmeleri: Haziran 2025 – İlk 6 madde kabul edildi, görüşmeler sürüyor

 

Eleştiriler ve Tartışma Alanları

Fosil Yakıtlardan Hızlı Çıkış Eksikliği: Muhalefet, taş kömürü ve petrol gibi fosil sektörlerden hızlı ve somut çıkış planlarının yetersiz olduğunu savunuyor 

Adil Geçiş ve Şeffaflık Talebi: STK’lar, toplumsal ağırlığın düşük olduğunu ve denetim sisteminin yeterince katılımcı olmadığını belirtiyor

Ara Hedefler Eksikliği: 2053 net sıfır hedefine ulaşmak için 2030, 2040 gibi ara yükümlülüklerin net belirlenmesi istendi

 

Neden Önemli?

Uluslararası İtibar: Paris Anlaşması hedefleri doğrultusunda Türkiye, somut adımlar atıyor.

Ekonomik Fırsatlar: Yeşil piyasada yeni iş sahaları ve yatırımlar ortaya çıkacak.

Yerel Güçlenme: İl kurulları ile yerelden ulusala bütüncül çözüm modeli kuruluyor.

Bedel ve Sorumluluk: Cezai yaptırımlar, yükümlülüklerin somutlaşmasını sağlıyor.

 

İlerleyen Süreç Ne Olacak?

TBMM Genel Kurulu’nda mevcut maddelerin tamamlanması ve enerji-maden sektörüne yönelik ek düzenlemeler bekleniyor

Kabotaj sonrası kanunun yasalaşması ve Cumhurbaşkanı onayıyla uygulama süreci başlayacak.

2026'da ETS pilot uygulaması, 2027'de tam devreyle birlikte yeşil dönüşüm adımları somutlaşacak.

Türkiye’nin ilk İklim Kanunu, hem hukuki hem kurumsal altyapıyı tamamlayarak "yeşil" bir ekonomi modeline geçişin temelini oluşturuyor. Ne var ki; revizyonlar, detaylandırmalar ve şeffaf süreçler bu geçişin başarısını belirleyecek.

kaynak: haber merkezi